Meryem

MERYEM

 

Meryem (Aramice: ܡܲܪܝܲܡ, Arapça: مريم, İbranice: מרים Miriam, Latince: Maria, Yunanca: Μαρία), İsa'nın annesi. Meryem, Hristiyanlık ve İslam dinlerine göre önemli ve kutsal kişilerden biridir. Meryem Ana ve Bakire Meryem olarak da anılır.

Hristiyanlıkta Meryem

Yeni Ahit Meryem'in ailesi ve erken dönem hayatı için çok az şey söyler. 2. yüzyıl incil yazarı Protoevangel James onun anne-babasını Joachim (İmran) ve Anne (Hanne) olarak tanımlar.

Meryem annesi tarafından daha doğmadan erkek olacağı varsayımı ile Süleyman Mabedi'ne adanmıştı. Meryem'in bugünkü İsrail topraklarında yaşadığı, Beytüllahim'de babasız olarak İsa'yı dünyaya getirdiğine inanılır.

Bazı Hristiyanların inanışına göre Meryem'in son yıllarını geçirdiği yerlerden olan Efes ve Meryem Ana Evi günümüzde Selçuk ilçesi sınırları içerisindedir.

Hristiyan dünyasında Meryem'in kilise hayatındaki konumu mezhepsel olarak bazı bölünmelere yol açmıştır. 

Katolik Kilisesi, Meryem'in bekâretinin ölene kadar muhafaza edildiğine ve öldüğünde bedeniyle beraber cennete çekildiğine inanmaktadır.

 Protestanlar ise Günahsız Doğum'a inanmakla beraber, Meryem'in ebedi bekâretini ve göğe çıkışını incilsel bir dayanağı bulunmadığı gerekçesi ile reddederler. 

Yeni Ahit'in muhtelif bölümlerinde İsa'nın 4 adet erkek kardeşinin isimlerinden açıkça bahsedilmesine karşın bu ayetlerde geçen kardeş sözcüğünün bugünkü anlamda kardeş olarak değil kuzen gibi yakın akrabaları tanımladığı yorumları yapılmaktadır. Yeni Ahit'te Meryem hakkında en çok bilgi verilen bölüm, Luka İncili'dir.

Beşaret / Beşaret-Meryem

Beşaret (Arapça: البشارة), müjde, iyi haber anlamına gelen bir kelime olup dini terminolojide Meryem'e İsa'nın doğumunun melek Cebrail aracılığı ile önceden bildirilmesi hadisesine verilen isimdir. Bu olay Beşaret-i Meryem olarak da bilinir.  Fra Angelico, Leonardo da Vinci, Sandro Botticelli, Matthias Grünewald gibi ressamlar eserlerinde bu konuyu işlemişlerdir. Meryem'in İsa'ya gebe kaldığı farzedilen 25 Mart günü her yıl Hıristiyanlarca Beşaret bayramı olarak kutlanır.

Beşaret-i Meryem hadisesi İncil'de Luka 1:26-38 bölümünde geçmektedir. Kur'an'da da bu olay Âl-i İmrân Suresi 45. ve 51. ayetler  ile Meryem Suresi 16. ve 26. ayetler arasında yer almaktadır. Hristiyanlıktan farklı olarak İslam'da beşaret, İsa'ya uluhiyet atfeden İsa'nın Tanrının Oğlu sıfatı ile doğmasını içermez ve İsa'nın kendisinin de tanrısı olan Allah'ın emirleri hakkında insanları uyarmak üzere gönderilmiş bir peygamber olacağı şeklinde geçer

İslami terminolojide Beşaret ayrıca İsa'nın -tevratta da olduğu gibi-  İslam peygamberi Muhammed'i müjdelemesi ve ahir zamanda onun getirdiği inancı yeniden dirilteceğine inanılması sebebi ile İsa olarak da geçer.  Güzel söz ve beşaret anlamlarına gelen İncil'in de buna işaret ettiği belirtilmektedir.

(Bakire Meryem'e İsa'nın Müjdelenişi, adlı tablo Leonardo Da Vinci)

İslam'da Meryem

Meryem konusunun Kur'an'da birçok kez bahsi geçmesinin ötesinde Kur'an'da adı doğrudan telaffuz edilen tek kadın Meryemdir. 

Kur'an'da 19. surenin adı Meryem Suresi olarak adlandırılır ve Meryem'in babası olarak anılan İmran, bir başka surenin (Al-i İmran) kaynağıdır.

Kur'an'da Meryem'den bahseden ayetler şunlardır;

• Al-i İmran Suresi 3:35-37, 42-47, 59, Nisa Suresi 4: 156-158, Maide Suresi 5:75, Meryem Suresi 19: 16-34, Mü'minun Suresi 23:50, Tahrim Suresi 66:12, Enbiya Suresi 21:91

Kur'an'a göre, Meryem, İmran'ın kızı (Al-i İmran 33-42) ve Harun'un kız kardeşidir (Meryem Suresi:28).

• Meryem'in aile yapısı konusunda İslam ve Hristiyan kaynakları arasında açıkça bir çelişki bulunmaktadır. Hristiyan yazarlara göre Kur'an'da kişi ve zaman (Musa'nın ablası ile İsa'nın annesi) karışıklığı söz konusudur.  Ancak İslami yazarlara göre "İncil" tahrifata uğramıştır (Müslümanlar İsa'ya vahiyler yoluyla "İncil" adında kitap indirildiğine inanır, oysa Hristiyanlık tarihinde ve teolojisinde böyle bir bilgi ve inanç yoktur). 

• Meryem'in babası olan İmran ile Musa ve Harun'un babası olan İmran birbirinden tamamen farklı, ayrı kişilerdir. İsim benzerliğinden başka, zaman ve mekân bakımından bir yakınlıkları söz konusu değildir.

Meryem'in İslam'da çok önemli bir konumu olduğunu belirten pek çok ayet bulunmaktadır:

Kur'an 19:21'de İsa için kullanılan ve mucize, işaret anlamlarına gelen Ayet terimi Kur'an 23:50'de Meryem için de yinelenmiş İsa ve Meryem Allah'ın rahmetinin bir simgesi olarak sunulmuştur. Ayrıca "berrak çeşmeler" veya "akarsular" anlamındaki sözcükle cennet, huzur kavramlarıyla bağlantılı olarak manevî arınmışlık simgelenmektedir.

Meryem'e babasız bir çocuk olan İsa'yı doğuracağı Cebrail tarafından müjdelenmiştir. Doğum insanlardan uzakta, bir hurma ağacının altında gerçekleşir. İsa'nın bir babası olmadığından Meryem utanç içindedir. Ancak ilahi bir ses, kendisine üzülmemesini, doğacak çocuğun şerefli kılındığını söyler. Meryem, bebekle birlikte topluluğun arasına döndüğünde, iffetsizlikle suçlanır. Meryem, iffetli olduğuna kanıt olarak bebeği gösterir. Bebek İsa konuşarak Allah'ın kendisini peygamber yaptığını, annesine iyi davranmayı öğütlediğini söyler. (Meryem Suresi, 19:16-34)

 Bu bilgiler Luka İncili ile paralellik göstermektedir.

Al-i İmran suresinde ayrıca Meryem'in, Yahya peygamber'in babası olan Zekeriya peygamberin gözetiminde büyüdüğü anlatılır.

Hazırlayan: C. Suat